مولتیپل اسکلروزیس MS بیماری مزمن و ناتوان کننده ای است که با دمیلینه شدن نورون های عصبی همراه است و بر غلاف مبلین نورن های عصبی مرکزی تاثیر می گذارد (1) و می توان گفت شرایطی است که می تواند بر مغز و نخاع تاثیر بگذارد و باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم بالقوه از جمله مشکلات بینایی ، حرکت بازو یا پا ، احساس یا تعادل می شود. (2)علت این بیماری مشخص نیست اما به نظر می رسد که فعال شدن مکانیزم های ایمنی علیه آنتی ژن میلین در ایجاد بیماری دخیل باشد. (1)این وضعیت مادام العمر است که گاهی اوقات می تواند باعث ناتوانی جدی شود ، هرچند که گاه ممکن است خفیف باشد.
در بسیاری از موارد ، درمان علائم ممکن است امید به زندگی متوسط برای افراد که مبتلا به MS هستند اندکی کاهش می یابد. این بیماری معمولا در افراد 20 تا 30 سالگی تشخیص داده می شود ، اگرچه می تواند در هر سنی بروز کند. حدود 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان در خانمها شایع است.
MS یکی از شایعترین دلایل ناتوانی در بزرگسالان جوان است.(2)
علائم بیماری MS
افراد مبتلا به MS طیف گسترده ای از علائم را تجربه می کنند با توجه به ماهیت بیماری ، علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند آنها همچنین می توانند به شدت از سال به سال ، ماه به ماه و حتی روز به روز تغییر کنند(3)
. خستگی
. در راه رفتن مشکل دارند
. مشکلات بینایی مانند تاری دید
. بی حسی یا سوزن سوزن شدن در قسمت های مختلف بدن
. سفتی عضلانی و اسپاسم
. مشکلات مربوط به کنترل مثانه و روده
. مشکلات تفکر ، یادگیری و برنامه ریزی(2)
. درد حاد یا مزمن
. لرزش
. موضوعات شناختی شامل تمرکز ، حافظه و مهارت حل مسئله این وضعیت همچنین می تواند منجر به اختلالات گفتاری شود .
می توان گفت که خستگی و مشکل در راه رفتن دو مورد از علائم شایع MS است.(3)
خستگی شایع
تقریبا هرکس که مبتلا به MS است نیز دچار خستگی است. طبق آمار انجمن ملیNMSS حدود 80 درصد از کسانی که به این بیماری مبتلا هستند ، در طی یک دوره از بیماری خستگی را دربرخی از نقاط تجربه می کنند. با این حال علت دقیق خستگی ناشی ازMS ناشناخته است.
راهکارهای مبارزه با خستگی :
ورزش کنید
طبق گفته کلینیک کلیولند ، فعالیت بدنی منظم می تواند به مبارزه با خستگی مربوط به MS کمک کند. داشتن برنامه ورزشی مداوم می تواند به استقامت ، تعادل ، کاهش وزن و رفاه عمومی کمک کند. همه اینها برای افرادی که مبتلا به MS هستند مهم هستند.
با این حال باید احتیاط کنید در حالی که ورزش به برخی از مبتلایان به MS کمک می کند ، عده دیگری نیز با این شرط که مزایای مشابهی ندارند ، دارند. بهتر است قبل از هرگونه برنامه ورزشی با پزشک خود صحبت کنید و به یاد داشته باشید که هدف ورزش این است که انرژی بیشتری بدهد نه اینکه احساس خستگی بیشتری داشته باشید.
. از انرژی و توان خود به موقع استفاده کنید
بهترین زمان روزشما برای به پایان رساندن کارها است یعنی زمانی که احساس می کنید پر انرژی ترین هستید اگر متوجه شدید که صبح احساس خستگی کمتری دارید ، از انرژی اضلفی خود برای مراقبت از کارهایی مانند خرید و تمیز کردن استفاده کنید.سپس می توانید انرژی خود را بعدا هنگامی که احساس خستگی بیشتری می کنید ، صرفه جویی کنید ، بدانید که قبلا کارهای اصلی را انجام داده اید.
.در محیطی خنک باشید
بیمارانMS ممکن است به ویژه در برابر گرما حساس باشند. در نتیجه ، ممکن است در محیط گرمتر یا گرمای بیش از حد ، دچار خستگی بیشتری شوند.برای خنک کردن این روش ها را امتحان کنید مثلا دوش بگرید ، به استخر بروید ، نوشیدنی های یخی بنوشید
.درمان را امتحان کنید
اگر تغییرات سبک زندگی شما باعث افزایش انرژی مورد نیاز شما نمی شود ، ممکن است بخواهید کاردرمانی یا فیزیکی را امتحان کنید. تراپیست کار درمانی در ساده کردن فعالیت ها در محیط های کاری یا خانگی کمک می کند. این ممکن است شامل استفاده از تجهیزات سازگار یا تغییر محیط شما برای افزایش انرژی جسمی و روحی شما باشد. همچنین به کمک یک فیزیوتراپ می توانید کارهای فیزیکی روزانه را به طور موثر انجام دهید به عنوان مثال ، شما ممکن است از تکنیکها یا دستگاههایی استفاده کنید که به شما در صرفه جویی در مصرف انرژی هنگام راه رفتن کمک می کند.
. خواب خود را تنظیم کنید
مشکلات خواب اغلب پشت خستگی است که افراد مبتلا به ام اس تجربه می کنند. این که آیا شما در خوابیدن ، در خواب ماندن و یا در میزان و نوع خواب خواب بیدار هستید ، احساس می کنید که احساس خستگی دوباره کرده است ، نتیجه همان است و شما احساس خستگی خواهید کرد. برای جلوگیری از این مشکلات ، مهم است که خواب خود را تنظیم کنید. این ممکن است شامل شناسایی و معالجه سایر علائم بیماریMS باشد که باعث مشکلات خواب می شوند به عنوان مثال ، اختلال عملکرد ادرار. در صورت عدم موفقیت سایر موارد ، ممکن است در مورد استفاده از داروهای خواب برای مدت زمان کوتاهی با پزشک خود صحبت کنید.
. از رفتارهایی که باعث خستگی می شوند خودداری کنید
به نظر می رسد برخی از رفتارها به خستگی کمک می کند ، اما در پایان ممکن است مشکلات بیشتری را نسبت به حل آنها ایجاد کند. در حالی نوشیدن یک نوشیدنی گرم که حاوی کافئین است می تواند باعث شمود شما در طول شب خواب خوبی را نداشته باشید و روز دیگر دچار خستگی شوید.
. تغذیه خوب
تغذیه ضعیف باعث می شود هر کسی احساس خستگی کند و همین امر ممکن است برای افراد مبتلا به MS نیز صادق تر باشد. منبع مطالعات معتبر نشان می دهد که رژیم غذایی شما می تواند برعلائم و احساس شما تاثیر بگذارد و حتی ممکن است بر پیشرفت بیماری شما تاثیر می گذارد.
. استرس خود را کنترل کنید
درست همانطور که رزیم غذایی ضعیف ممکن است بیش از کسی که بدون آن مبتلا به MS باشد ، مبتلا به MS شود استرس نیز چنین تاثیری را دارد. تحقیقات نشان داده است که استرس می تواند یاعث افزایش ضایعات MS در مغز شود.
. داروهای خود را مدیریت کنید
اگر داروهای دیگری را برای علائم دیگر استفاده می کنید ، عوارض جانبی آنها را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آنها به خستگی شما اضافه نمی کنند. درمورد هر دارویی که مصرف می کنید با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود که آیا می توانید از مصرف آنهایی که می توانند باعث خستگی شوند جلوگیری کنید(3).
ضعف اعضلانی
ضعف در بیماری MS یک نشانه شایع است. ممکن است احساس کنید که قدرت و انرژی کافی برای جابه جایی بخشی از اندام یا تمام بدن خود ندارید. ضعف و خستگی بایگدیگر ارتباط مستقیمی دارند و داشتن یکی از آنها علائم دیگری را بدتر می کند. ضعف در یک یا هردو پا که به آن در علم پزشکی مونوپارزی یا پاراپارزیس گفته می شود می تواند باعث ایجاد مشکل درراه رفتن و تعادل شود.همچنین خطر سقوط را افزایش دهد. و می توان گفت وقتی که شما دچار MS می شوید سیستم ایمنی بدنتان به اعصاب شما حمله می کند و این آسیب عصبی می تواند عضلات شما را سفت یا ضعیف کند و توانایی شما را در حرکت و انجام فعالیت های روزمره کاهش دهد (3)
عواملی که باعث ضعف در ام اس می شود :
ضعف می تواند نتیجه مستقیم MS باشد. آسیب رساندن به اعصاب شما می تواند باعث کاهش سرعت یا اختلال در پیام های عصبی ، به طور عمده در نخاع شود و حرکت عضلات شما را به طور موثر انجام دهد. ضعف نیز می تواند به طور غیر مستقیم ایجاد شود. اگر غیر فعال و ناسازگار باشید ،عضلات شما ضعیف تر می شوند. ماهیچه ای در حال حاضر ضعیف که استفاده نمی شود ضعیف تر می شود. این فرآیند تهویه مطبوع نامیده می شود و شما می توانید با فعال شدن هرچه بیشتر از آن جلوگیری کنید.
درمان ضعف عضلات
معالجه اصلی بیماری MS در کاهش سرعت پیشرفت بیماری ، جلوگیری از حملات آسیب رسان به عصب و تسکین علائم شما خواهد بود.
. داروهایی که این اهداف را محقق می کنند ممکن است اصلی ترین روش درمانی شما می باشد که دکتر در این زمینه داروهایی را که برای شما مناسب باشد را تجویز می کند.
. ورزش یکی دیگر از عوامل مهم درمان شماست. ترکیبی از تمرینات قلبی و تمرینات قدرتی می تواند با ضعف ماهیچه ها مقابله کرده و انرژی بیشتری به شما بخشد. اگر ماهیچه های شما از عدم استفاده ضعیف شده اند ، تمرینات مقاومت با استفاده از وزنه ها می توانند باعث تقویت آنها شوند.
. یک فیزیوتراپ می تواند به شما در ایجاد یک برنامه ورزشی که سطح توانایی شما را برآورده می کند و محدودیت هایی را که ممکن است داشته باشید کمک می کند. و همچنین می تواند به شما نشان دهد که چگونه تمرینات را به درستی انجام دهید تا به خود آسیب نرسانده و یا بیش از حد خسته نشوید.
و در این حالت ، درمانگر روش هایی را برای به حداقل رساندن اثرات ضعف عضلات به شما یاد می دهد. و یاد خواهید گرفت که در صورت نیاز به آن ها از وسایل کمکی مانند عصا ، واکر استفاده کنید(3).
بی حسی یا سوزن سوزن شدن در قسمت های مختلف بدن
بی حسی یا سوزن سوزن شدن می تواند اولین علامت آسیب عصبی از MS باشد. معمولا در صورت ، بازوها ، پاها و در یک طرف بدن اتفاق می افتد و می تواند ناشی از کمبود جریان خون یا عصب منقبض شده باشد. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که بی حسی ناگهانی در طرف بدن ممکن است نشانه سکته مغزی باشد.
مشکلات بینایی
افراد میتلا به MS احتمالا در بعضی موارد بینایی مبهم یا تاری دید دارند. ممکن است جزیی یا کاملا بینایی خود را از دست بدهید. این اغلب در یک زمان با یک چشم اتفاق می افتد. افرادی که مشکلات بینایی جزیی و یا کامل را تجربه می کنند به احتمال زیاد به برخی از دست دادن دید دائمی مبتلا می شوند (3).و شما می توانید آزمایشاتی مانند NHS که به راحتی قابل دسترسی است را انجام دهید.
اختلالات بینایی در MS
نورریت نوری :
اغلب اولین علامت بیماری MS است برای حددود یک از پنج نفر مبتلا به MS اولین علامت بوده است .این حالت زمانی اتفاق می افتد که التهاب و دیمیلینه شدن در امتداد عصب بینایی ( عصبی که مغز را به چشم متصل می کند) وجود داشته باشد. تشخیص نوریت نوری ممکن است MS را نشان دهد ، اما لزوما نشانگر این نیست که فرد مبتلا به بیماری MS داشته یا به آن مبتلا خواهد.
(4)نوریت نوری باعث تاری دید یا مبهم دریک چشم می شود. این اثر ممکن است به عنوان لکه دار در زمینه بینایی شما توصیف شود. همچنین ممکن است درد و ناراحتی خفیفی را تجربه کنید، بخصوص هنگام حرکت چشم. بزرگترین اختلال بینایی به احتمال زیاد در مرکز دید شما خواهد بود اما ممکن است باعث شود در دیدن طرف مشکلی ایجاد کنید. ممکن است رنگها به اندازه طبیعی روشن نباشند. (3)
نوریت اپتیک :
هنگامی ایجاد می شود که MS شروع به شکستن پوشش محافظ اطراف عصب بینایی شما کند. به این فرآیند دیمیلیناسیون گفته می شود. با افزایش وخیم تر شدن بیماری MS ، دیمیلیناسیون گسترده تر و مزمن می شود. این بدان معنی است که علائم بدتر می شوند و ممکن است به دنبال ناپدید شدن علائم ، بدن شما به حالت عادی برگردد.
دیددوگانه :
دیپلما ، که به عنوان دید دوگانه نیز شناخته می شود ، هنگامی اتفاق می افتد که ماهیچه هایی که یک حرکت خاص چشم را کنترل می کنند ضعیف شده و هماهنگ نیستند. اگرچه آزاردهنده است ، اما بینایی دوگانه به خودی خود بدون معالجه پزشکی برطرف می شود. هنگامی که به طور ناگهانی وارد شود ، می تواند یک حمله حاد را نشان دهد.
اسکاتوم :
اختلالی که برخی از افرادی که به MS مبتلا هستند تجربه می کنند ، این اختلال باعث می شود یک نقطه کور در مرکز بینایی ظاهر شود(5).
اسپاسم عضلانی
اسپاسم می تواند تاثیر زیادی در کیفیت زندگی و فعالیت های روزانه برای بسیاری از مبتلایان به ام اس داشته باشد. راهکارهای مدیریتی موثر ، از جمله داروها و سایر روشهای درمانی وجود دارد که می تواند به حفظ تحرک و زندگی بدون درد کمک کند. اسپاسم درMS باعث می شود عضلات شما احساس سفتی ، سنگین و دشوار بودن حرمت کند. اسپاسم در واقع سختی ناگهانی عضله است که ممکن است باعث شود لگد یا اندام به سمت بدن شما لوزه زده شود.(6)
اختلال عملکرد مثانه و روده در MS
اختلال عملکرد مثانه و روده در MS نسبتا شایع است و ممکن است اختلال در مثانه در طول دوره MS 78 تا90 درصد از بیماران را تحت تاثیر قرار دهد و اختلال عملکرد روده در MS حدود 68 درصد ازبیماران را درگیر کند.
عملکرد اختلال مثانه چگونه می تواند تحت تاثیرMS قرار گیرد؟
مانند سایر علائم MS انواع مشکلات مثانه در افراد مختلف متفاوت است و با گذشت زمان می تواند تغییر کند. افراد ممکن است :
در کنترل ادرار مشکل داشته باشن و بی اختیاری داشته باشند.
تکرر ادرار را نیز تجربه می کنند
که این علائم معمولا نشانگر مشکلاتی در عملکرد ماهیچه هایی هستند که ادرار را کنترل می کنند ، اگر چه عفونت ادراری باید به عنوان یک علت از بین برود.
عملکرد اختلال روده چگونه می تواند تحت تاثیر MS قرار گیرد؟
اختلال عملکرد روده همچنین یک علامت شایع برای بیماران مبتلا به MS است. یک مطالعه روی 77 بیمار مبتلا به MS که از نظر بالینی مشخص بودند ، نشان داد که مشکلات روده با اختلال عملکرد مثانه ، سن بیمار ، میزان ناتوانی یا مدت بیماری همراه نیست.
شایعترین شکایت روده از فرد مبتلا به MS ،یبوست است ، اما ناراحت کننده ترین شکایت روده احتمالا بی اختیاری روده / مدفوع روده است. از آنجا که MS انتقال سیگنال ها به مغز و از بین رفته را کند می کند ، ضربان الکتریکی به ماهیچه هایی که درتخلیه روده شما نقش دارند می توانند مختل شوند(7).
تشخیص :
بیماری مولتیپل اسکلروزیس معمولا بین سنین 15-50 سالگی تشخیص داده می شود ، اگرچه اوج شیوع آن بین 20 تا 30 سالگی است . زنان 2تا 3 برابر بیشتر احتمال درگیری دارند. معیارهای تشخیصی در سال 2010 اصلاح شدند به نام Revised McDonald Criteraia که براساس ترکیبی از یافته های تاریخچه پزشکی و ارزیابی نورولوژیک و یافتهای MRI و آنالیز مایع مغزی نخاعی هستند. آزمایش خون نیز برای تشخیص یا رد بیماری های دیگر کاربرد دارد. علائم بیماری شامل ضعف عضلانی و هیپررفلکسی و باینسکی مثبت و دیسمتری و آسیب حس ویبراتوری یا حس وضعیت است .
درمان پزشکی :
درمان پزشکی به نوع دوره پیشرفت بیماری بستگی دارد. معمولا داروهای ضد التهابی برای درمان عودهای بیماری مصرف می شوند. چهار دسته دارو برای این افراد استفاده می شوند برای کمک به کاهش علائم و کاهش دوره عودهای بیماری استفاده می شوند. داروی که یک سرکوب کننده سیستم ایمنی است که به علت عوارض جانبی زیاد دیگر به ندرت استفاده می شود . داروی تنها داروی خوراکی است که هنگامی کاربرد دارد که داروهای تزریقی تاثیرشان کاهش یابد. در مان پزشکی معمولا متمرکز برکنترل علائم بیماری شامل اسپاستی سیته و کنترل مثانه و پیشگیری از عفونت ادراری و کنترل درد وخستگی است . اسپاستی سیته معمولا با داروها کنترل می شود که البته خودش می تواند منجر به ضعف عضلانی بیشتر گردد. عدم تحرک معمولا می توان منجر به مشکلات روده نیز گردد.
تغییرات شناختی و خلقی نیز اغلب در این بیماران رخ می دهند. حجم آسیب های مغزی مشاهده شده در MRI مرتبط با کاهش عملکرد شناهتی مربوط به توجه و سرعت پردازش و حافظه کلامی است . افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس و دیگر بیماری های مزمن معمولا شیوع افسردگی بیشتری از جمعیت نرمال دارند. افسردگی می تواند پاسخی فیزیولوژیک به بیماری باشد یا عوارض جانبی داروهای مصرفی . افسردگی باید به سرعت در مورد درمان قرار گیرد چراکه می تواند باعث خستگی بیشتر و عدم توانایی فرد در غلبه برمشکلات پیش رو گردد. دمانس ممکن است در کمتر از 5 درصد جمعیت بیمارانبه خصوص در افرادی که یوفوریا و بی تفاوت نشان میدهند رخ دهد. یک ابزار بالینی این بیماران EDSS است که شامل ارزیابی عملکرد نورولوژیک و یک ارزیابی وضعیت تحرک عملکردی و جابخ جایی بیمار است و پرسش نامه هایی که برای ارزیابی عملکرد پا و تحرک و عملکرد دست و شناختی طارحی شده است.
نقش کار درمانگر
نوع و میزان خدمات کاردرمانی بستگی به مجموعه ارائه درمان و نوع بیمه و پاسخ بیمار و خانواده درمان دارد. ارزیابی شامل یک نیمرخ آکوپشنال برای هدایت فرآیند ارزیابی و درمان است. آنالیز عملکرد آکوپشنال پس از این مرحله با کمک ابزارهایی مانند پرسش نامه عملکرد آکو پیشنال کانادایی انجام می گردد . سپس درمانگر ابزارهای مناسب برای ارزیابی مانند فعالیت های پایه و ابزاری روزمره زندگی و کار و اوقات فراغت و مشارکت اجتماعی را انتخاب می کند . در طول ارزیابی آکوپشن ها ی مختلف ، مهارت های ذیل باید ارزیابی شوند: حرکت وبرنامه ریزی حرکتی حس و ادراک ، تنظیم عاطفی و شناخت و مهارت های ارتباطی . به طور مطلوب یک ارزیابی منزل نیز باید انجام گردد . درک دیدگاه های فرهنگی و اجتماعی و معنوی بیمار می تواند به ایجاد بینشی از سیستم های حمایتی بیمار و تاثیر شان بر تطابق فرد ا ناتوانی فراهم کند.
به علت اینکه تحمل عضلانی و خستگی فاکتورهای مهمی در این بیماران هستن مهم است که تنها بر فاکتورهای شخصی در ارزیابی تمرکز نکرد. برای مثال تست قدرت عضلانی میزان ضعف عضلانی فرد در طول روز را به طور دقیقی منعکس نخواهد کرد. مشاهده فرد حین انجام فعالیتی در طول دوره زمان خاص و یا گردآوری اطلاعات درباره الگوهای فعالیت روزانه فرد می تواند اطلاعات بیشتری درباره خستگی بیمار فراهم کند. هنگام آگاهی از الگوهای فعالیت روزانه فرد همچنین مهم است که الگوهای خواب بیمار نیز دانسته شود چرا که الگوهای نامنظم خواب می تواند منجر به خستگی روزانه فرد گردند.
آسیب های شناختی می توانند از کاهش اندک حافظه کوتاه مدت و ظرفیتت توجهی تا سوگیری ضعیف و آسیب شدید حافظه کوتاه مدت متغیر باشد. آسیب های ادراکی و شناختی بیمار فاکتورهایی هستند که در تصمیم گیری برای نیاز بیمار به مراقبت تمام وقت یا ماندن تنها در خانه باید مد نظر قرار گیرند . ارزیابی و درمان در دفعات مکرر البته کوتاه مدت می تواند به پیشگیری از خستگی کمک کند . درک الگوهای عملکردی حتی می تواند در درک نتیجه داروها و عوارض جانبی احتمالی انها کمک کننده باشد.
علائم معمول هدف در کاردرمانی
خستکی شایعترین علامت بیماری است و دلیل اولیه ارجاع به کاردرمانی است. خستگی یک دلیل اصلی بیکاری و ناتوانی کلی است. خستگی سبب افزایش دیگر علائم بیماری می گردد که معمولا در عصرها تشدید می شود. انواع خستگی در این بیماری شامل اولیه (خستگی به دلیل فرآیند بیماری ) و ثانویه ( خستگی ناشی از مشکلات درمان نشده مانن مشکلات راه رفتن ) و خستگی جسمانی ( خستگی تجربه شده در اندام ها و قفسه سینه و سر و گردن گویی کلا بدن خسته است ) و خستگی شناختی ( خستگی که به تفکر و برنامه ریزی و حافظه و یافت کلمات و تصمیم گیری فرد تاثیر می گذارد انگار مغز خسته است) خسنگی موضعی ( خستگی حرکتی به علت هدایت عصبی نامناسب به یک بخش بدن ) و خستگی عمومی ( یک تجربه در کل بدن شامل خستگی هدایت عصبی نامناسب به یک بخش بدن ) خستگی عمومی ( یک تجربه ئر کل بدن شاما خستگی جسمانی و شناختی ) و خستگی نرمال ( خستگی که در انسان پس از مصرف انرژی زیاد یا ساعات زیاد بیداری ایجاد می شود و با خواب استراحت بهتر می شود) پرسش نامه های مختلف خستگی د رااین بیماری برای تعیین فاکتورهای عامل خستگی و کم به درمانگران در تصمیم گیری بالینی ابداع شد.
ضعف عضلانی در تمام بخش های بدن می تواند رخ دهد .ضعف عضلانی پس از انقباض های عضلانی مکرر یا خستگی همین عضلات به عنوان خستگی فیبر عصبی شناخته می شود که دلیل اصلی آن ناشناخته است ، اما احتمالا به دلیل آسیب هدایت عصبی می باشد. یکنمونه ضعف دورسی فلکشن مچ پا و در نتیجه افتادگی پا است که می تواندمنجر به تلو تلو خوردن و کشیدن پا روی زمین هنگام راه رفتن بیشتر شود بویژه در سطح ناهموار . این ضعف دورسی فلکشن همراه با اختلالات تعادل و راه رفتن منجر به افزایش خطر افتادن تا 58 درصد می شود.
شناخت که بیشتر 65 درصد بیماران مولتیپل اسکلروزیس اختلالات شناختی را تجربه می کنند که البته مرتبط با کاهش حجم مغز بویژه ماده خاکستری است . اختلالت شناختی در تمام مراحل بیماری می توانند وجود داشته باشند. مشکلات شناختی شایع در این بیماران شامل حافظه ( کسب و حفظ اطلاعات جدید )یافتن کلمات ، توجه وتمرکز ، کارکردهای اجرایی و کاهش سرعت پردازش اطلاعات هستند . مشکلات ادراکی – شناختی مانند آسیب های بینایی – فضایی نیز می توانند رخ دهند. اختلالات شناختی در این بیماران مرتبط با ناتوانی جسمانی نیستند اما تحت تاثیر افسردگی و استرس و اضطراب و خستگی هستند و در طول روز متغیر هستند به طوری که در عصرها یا هنگام نیاز به تمرکز افزایش میابند. حیطه های مختلفی اط شناخت سالم باقی می مانند به طوریکه تستی هایی حساسیت لازم برای تشخیص مشکلات شناختی را ندارد. درد در حدود 60-40 درصد افراد مبتلا به این بیماری رخ می دهد که برکیفیت زندگی و استقلال فرد تاثیر منفی دارد و مرتبط با سن و طول مدت بیماری و میزان ناتوانی نیست . درد در این بیماری می تواند موضعی مانند نورالژی تریژمینال یا علامت لرمیت ( درد شبیه یک شوک الکتریکی در امتداد ستون مهره ها با خم شدن گردن ) یا درد در نتیجه اسپاستی سیته باشد. دردی که به طور مستقیم مرتبط با آسیب های نورولوژیک بیمار باشد ،درد اولیه است و با داروها باید درمان و کنترل گردد و درد ثانویه در نتیجه مشکلات پوسچر و پوزیشن نامناسب و راه رفتن نامناسب افراد می باشد و با درمان و تجهیزات تحرک مناسب قابل کنترل است. اسپاستی سیته در مولتیپل اسکلروزیس معمولا در اندام تحتانی بیشتر است و می تواند منبع درد و مشکلات خواب و محدودیت های عملکردی افراد باشد . فاکتورهای تحریک کننده اسپاستی سیته شامل عفونت و اتساع مثانه و استرس و پیشرفت بیماری است.
هدف درمان
برای بیماری پیشرونده ای مانند مولتیپل اسکلروزیس هدف درمان باید متمرکز بر نیاز بیمار بر تطابق با پیشرفت ناتوانی باشد . خانواده اید آگاه باشند که او دیگر نمی تواند نقش های گذشته را با همان کیفیت و کمیت انجام دهد . مداخلات کار درمانی می تواند شامل موارد ذیل باشد : استراتژی های جبرانی حل مسئله ، مدیریت زمان و انرژی ، تعویض و جایگزینی نقش ها ، کاربرد تجهیزات کمکی و تطابقی برای جبران آسیب های موجود .
کار درمانی :
اولویت و علائق بیماری نقطه مرکزی تعیین اهداف و برنامه درمان هستند . البته برنامه درمان بایستی ویژگی ها و نیازهای خاص این بیماران را نیز در نظر بگیرد.
استراتژی ها ی فعالیت و حفظ انرژی :
تکنیک ها و استراتژی های درمان جبرانی برای جلوگیری از خستگی اعمال می شود.
اصلاحات تجهیزات و رفتاری و محیطی :
مانند اسکوترها و ویلچر الکتریکی و نیمکت حمام و… می تواند مناسب باشند . به علت ایجاد خستگی ویلچرهای دستی مناسب نیستند.
منابع
1. Aghayi M, Gozal S, Zeinali M, Ahmadi N, Mirzaei S. The efficiency of problem-solving skills on quality of life and self-esteem of patients with multiple sclerosis. journal of Psychology new Ideas. 2017;1(1):29-38.
2. https://www.nhs.uk/conditions/multiple-sclerosis/.
3. https://www.healthline.com/.
4. https://mymsaa.org/ms-information/symptoms/visual-disorders/.
5. https://www.mstrust.org.uk/a-z/visual-problems.
6. https://translate.google.com/?hl=fa#view=home&op.
7. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/8453-b.
